1. Nasrullah Camii - Kastamonu
1506 yılında Kadı Yakupoğlu Nasrullah tarafından yaptırılan Nasrullah Camii, 2014 yılında onarım ve restorasyon şartıyla devri yapılarak özel bir firmaya kiraya verildi. İki yıl süren restorasyon çalışmaları sonucunda camii 2016 yılında yeniden ibadete açıldı ancak fotoğraflardan da görebileceğiniz üzere bir faciayla...
Süslemeler ve hatların birçoğunun kayboldu.
2. Sokollu Mehmed Paşa Çeşmesi - Beyoğlu
İstanbul Beyoğlu’nda bulunan Mimar Sinan’ın 451 yıllık eseri Sokollu Mehmed Paşa Çeşmesi’nin bir bölümü restorasyon ihalesini alan firma tarafından yıkıldı.
3. Roma döneminden kalma kadın büstü - Gaziantep Arkeoloji Müzesi
Eserin daha fazla zarar görmemesi adına yapılan bu restorasyon
4. Mısır Çarşısı - İstanbul
Duvarlarına çivi çakmanın bike yasak olduğu 354 yıllık Mısır Çarşısı'na restorasyon sırasında elektrik panoları takıldı. Dış duvarda yer alan iki metre boyundaki 45 elektrik panosu tepkilere neden oldu.
Yeraltına alınması kimsenin aklına gelmedi muhtemelen...
5. Pirinç Han - Bursa
1508 yılında Osmanlı hükümdarı İkinci Bayezid tarafından yaptırılan ve tahıl ve pirinç satıldığı için 'Pirinç Han' adı verilen tarihi yapının ahşap kapısı söküldü ve yerine çelik kapı takıldı. Müzik öğretmeni Murat Çapkın, stüdyo çalışmaları için kiraladığı hana hırsızlık olaylarına karşı çelik kapı taktırdığını söyledi.
Şimdi Anıtlar Kurulu'ndan bir yanıt bekliyoruz; hırsızlığa önlem olarak 510 yıldır ayakta kalan yapıya çelik kapı takılır mı?
6. Mamure Kalesi - Mersin
Yedi asırdır ayakta duran ve UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Mamure Kalesi'ndeki restorasyon çalışmalarında PVC pencere, beton sıva ve yapıya uymayan beyaz mermer kullanıldı. Cepheye zarar verildi, klima takıldı, Roma döneminden kalan tarihi doku zedelendi.
Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan kaleyle ilgili kamuoyunda çok fazla tepki oluşsa da giden geri gelmeyecek, maalesef...
7. Tarihi Hamam - İstanbul
Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsü içinde yer alan ve Osmanlı padişahı Beşinci Murat döneminde yaptırılan tarihi hamam restorasyonun ardından bambaşka bir görüntüyle karşımıza çıktı.
Yaklaşık olarak 150 yıldır ayakta kalan ve atalarımızın mirası olan bu yapıyı da koruyamadık...
8. Mısır Çarşısı - İstanbul
Hassa başmimarı Kazım Ağa tarafından yapılan ve 354 senedir ayakta duran Mısır Çarşısı'nın Yemişçiler tarafında restorasyon sırasında bir dükkan eklendi. Yapının mimarisine hiçbir şekilde uymayan bu eklemeyle yamalı bir görüntüye kavuşan yapının aslına uygun bir şekilde yenilendiği iddia edildi ancak belgelerle böyle olmadığı anlaşıldı.
Restorasyon sırasında bütünleme çalışmalarının uzman ekipler tarafından değil de tüccarlarca yapıldığının çok net bir kanıtı değil mi?
9. Roma Mozaikleri - Hatay Arkeoloji Müzesi
Dünyanın ikinci büyük mozaik sergileme alanı olan Hatay Arkeoloji Müzesi'ndeki mozaikler 2015 yılındaki taşınma sırasında restorasyon skandalına kurban gitti.
Roma'nın en görkemli zamanlarını resmeden mozaikler aslından uzaklaştı ve zarar gördü.
10. Ocaklı Ada Kalesi - Şile
Yaklaşık olarak iki bin yıldır ayakta duran ve Cenevizliler döneminde yapılan Şile'deki Ocaklı Ada Kalesi'nin eski halinden eser kalmadı. Röleve ve restitasyon çalışmaları sırasında bambaşka bir görüntüyle karşımıza çıkan kale sosyal medyada 'Sünger Bob'a benzetildi.
Geri dönüşü olmayan bir faciayla tarih yok edildi.
11. I. İzzeddin Keykavus Türbesi - Sivas
Selçuklu hükümdarı I. İzzeddin Keykavus'un Sivas'ta bulunan türbesindeki sandukalar restorasyon sonrası orijinalinden uzaklaştı.
12. Süheyl Bey Camii - İstanbul
Fındıklı'da bulunan ve Süheyl Bey tarafından Mimar Sinan'a inşa ettirilen sekizgen planlı ve kubbeli cami restorasyon sonrası cam kaplandı, yapı tamamen bozuldu.
13. Apollon Smintheus Tapınağı - Çanakkale
Tarihi Apollon Smintheus Tapınağı'na restorasyon sırasında tonlarca ağırlıktaki TIR'larla girildi, tapınağa beton döküldü, orijinal halinden uzaklaştı.
14. Tekfur Sarayı - Fatih
On ikinci yüzyılda Bizanslılar tarafından inşa edilen Blakernai Saray Kompleksi'nden günümüze ulaşan tek yapı Tekfur Sarayı'na restorasyon sırasında ahşap pencereler ve parlak korkuluklar takıldı. Mimari facianın yanı sıra bir tarih yok edildi.
15. Dandalaz Köprüsü - Aydın
Osmanlı padişahı İkinci Murat tarafından Dandalaz Çayı'nın zerinde inşa ettirilen ve ticaret yolu görevi üstlenen köprü restorasyon sırasında zarar gördü ve yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya geldi.
16. Zeynel Abidin Camii - Ankara
Altındağ'ın Hamamarkası semtindeki tarihi Zeynel Abidin Camii'ne restorasyon sırasında su gideri yapılmadı, bu nedenle yağmur ve kar suları temele aktı ve bu nedenle duvarlarda çatlaklar oluştu. Müdahale edilmeyen yapının bir kısmı çöktü.
17. Tarsus Mescidi - Fatih
Fatih Sultan Mehmet’in Çobanbaşısı Ali Fakih tarafından yaptırılan tarihi Tarsus Mescidi restorasyon sonrası bambaşka bir yapıya dönüştü.
18. Atik Valide Külliyesi - Üsküdar
Mimar Sinan'ın son eseri olan Atik Valide Külliyesi'nin şifahanesinin iç bahçesine bakan revakların önü restorasyon sırasında camla kaplandı. Otomatik kapılar eklenen iç bahçe kafeye dönüştürüldü.
Tarihi yapı bir ticarethaneye çevrildi.
19. Ayasofya Orhan Camii - İznik
İznik'teki Ayasofya Orhan Camii'nin tuğla duvarlarına restorasyon sırasında cam kapı takıldı, kubbeleri betonla sıvandı, tarihi dokuya tamamen zarar verildi.
20. İshak Paşa Sarayı - Doğubeyazıt
İlk hali 1865 yılında tamamlanan Ağrı'daki İshakpaşa Sarayı'na cam tavan yapıldı. Sarayın tarihi dokusuna tamamen aykırı olan bu yenilemenin tarihi eserleri korumak amacıyla yapıldığı iddia edildi.
21. Antiphellos Antik Tiyatrosu - Kaş
Seyitgazi ilçesinde bulunan Seyyid Battal Gazi Külliyesi'ne restorasyon sırasında mutfak yapıldı, mermer sütunların yerine beton sütunlar yapıldı ve tuvaletler değiştirilerek aslında uzaklaştırıldı.
22. Urfa Kalesi - Şanlıurfa
Yaklaşık 1200 yıllık olan ve aşırı yağışların ardından çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalan Urfa Kalesi'nin restorasyonu sırasında yapıya aykırı beton taşlar kullanıldı.
23. Tüm itirazlara rağmen yok edilen Narmanlı Han
Ve ne yazık ki bunlar bildiklerimizden bazıları ve restorasyon konusu altında olanlar...