Ünlü oyuncu Anthony Quinn’in başrolünde yer aldığı "Zorba" filminin müziklerini besteleyerek 1964 yılında tüm dünyada üne kavuşan Yunan besteci Mikis Theodorakis yaşamını yitirdi. Yunan Kültür Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada Theodorakis’in hayatını kaybettiği belirtildi.
Atina’da 96 yaşında hayatını kaybeden besteci tüm dünyada müzisyen, yazar ve siyasi kimliğiyle tanınıyordu. Yunan şiirlerine dayanan binin üzerinde bestesi ile eserleri ülkenin kültürel mirası haline gelmişti. Özellikle geleneksel Yunan metinlerine dayanan duygusal halk müziği besteleri solcu kesimde Theodorakis’i sembolik bir figür haline getirmişti.
Theodorakis’in ölüm haberinin ardından Yunanistan’da bütün televizyon ve radyo kanallarının yayın akışını değiştirerek Theodorakis’in müziklerini çalmaya başladığı ve sanatçıyı anma programları yaptığı belirtildi.
Theodorakis klasik müzik bestelerinden sonra, 1960’larda Yunan köklerine dönerek Yunan müziğinin popülerleşmesine katkıda bulunmuştu. 1964 yılında üç Oscar ödülü kazanan "Zorba" filminin müziklerini bestelemesi ile uluslararası üne kavuşmuştu. Theodorakis çok sayıda senfoni, bale, opera ve oratoryo bestelemişti.
Theodorakis Yunanistan'da 1967-1974 yılları arasındaki askeri cunta yönetimine direnişi ile bir halk kahramanı haline gelmişti. Bestecinin müziği cunta yönetimine bir direnişi simgeliyordu ve besteci bugüne kadar "halkın sesi" olarak tanımlanıyordu.
3 GÜNLÜK ULUSAL YAS İLAN EDİLDİ
Mikis Teodorakis'in hayatını kaybetmesinin ardından Yunanistan'da 3 günlük ulusal yas ilan edildi. Ulusal yas kararı Başbakan Miçotakis'in resmi Twitter hesabından duyuruldu. Miçotakis paylaştığı duygu dolu mesajlarda şu ifadeleri kullandı:
"Mikis Theodorakis şimdi sonsuzluğa yürüyor. Sesi sustu ve onunla birlikte tüm Helenizm sustu. Palamas hakkında da yazıldığı gibi, "hepimiz onun ölümlü olduğunu unutmuştuk". Bize şarkılarının, siyasi eyleminin, ulusal katkısının bir mirasını bırakıyor. Kendisini yıllardır tanıma şerefine nail oldum. Onun tavsiyeleri, özellikle de halkımızın birliği ile ilgili olan, ayrımcılığın aşılmasında her zaman değerli olmuştur. Yunanistan için en büyük onur, bu mesajı uygulamaya koymaktır. Romiosyni bugün ağlıyor. Ve bu nedenle hükümetin bugünden aldığı bir kararla üç günlük ulusal yas ilan edildi. Mikis bizim tarihimizdir ve onun istediği gibi devam etmeliyiz."
29 Temmuz 1925 tarihinde Sakız adasında doğan Theodorakis ilk şarkısını 13 yaşında bestelemiş, 17 yaşında ilk konserini vermişti.
Klasik müziğe olan sevgisi ile müzisyen kariyeri hayalleri kuran besteci Atina Konservatuarı’nda ders almıştı. Ancak dünyadaki ve Yunanistan’daki siyasi gelişmelerden o da etkilenmişti.
Theodorakis, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Nazilere karşı direniş saflarında yer almış ve bunu takiben 1946-1949 yılları arasındaki iç savaş sırasında ise solcu Ulusal Kurtuluş Cephesi ile birlikte mücadele vermiş, rejim karşıtı olarak defalarca tutuklanmış ve işkenceye maruz kalmıştı. Askeri cuntaya karşı da direnen Theodorakis, bu nedenle de tutuklanmış ve işkence görmüştü. Uluslararası dayanışma kampanyasının yarattığı baskı sonucu 1970 yılında cezaevinden tahliye edilen ve ülkeyi terk etmesine izin verilen besteci, 1974 yılına kadar Paris’te yaşamıştı.
1967’den itibaren Yunanistan’da müziği yasaklanan Theodorakis’i dinleyenler cezaya çarptırılıyordu. Ancak bu durum Theodorakis’in dünyayı dolaşarak binlerce konser vermesine engel olmadı. Bütün konserlerinde diktatörlüğü eleştiren besteci, ülkesindeki askeri cuntaya karşı direnişe de destek topluyordu.
1974’te askeri cunta yönetiminin sona ermesi sonucu ülkesine döndü ve bir kahraman ve özgürlük temsilcisi olarak karşılandı.
MİKİS THEODORAKİS KİMDİR?
29 Temmuz 1925’te Yunanistan’ın Hios Sakız adasında, Giritli bir baba ve İzmir-Urlalı bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi. Klasik müzik alanında yaptığı başarılı çalışmaların ardından geleneksel ve ulusal çalgılara, ritimlere ve ezgilere yönelen Theodorakis, “Epitafios” Mezartaşı yazıtı beste dizisiyle Yunanistan’da büyük bir kültür devrimi başlattı. Theodorakis 1000 dolayında şarkı yazmıştır. Çok sayıda senfoni, bale, opera ve oratoryo bestelemiştir.
"Holokost hakkında yazılan en güzel müzik eseri" olarak nitelendirilen "Mauthausen'in Ballad'ı" olarak da bilinen "Mauthausen Üçlemesi" önemli görülen eserlerinden biridir.
Theodorakis, Lenin Barış Ödülü'nün de sahibidir.
1981-1990 yılları arasında KKE'nin (Yunanistan Komünist Partisi) milletvekilliğini yapmıştır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2010 yılında Theodorakis'e ziyarette bulunmuştu.
O dönem Yunanistan'a resmi bir ziyaret gerçekleştiren Erdoğan, Atina'da katıldığı Türk-Yunan İş Forumu toplantısının ardından eşi Emine Erdoğan ve Yunanistan Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu ile birlikte Theodorakis'in evinde bir araya gelmişti.
Zülfü Livaneli ile verdiği ortak konserlerle tanınan Theodorakis, ortak çalışmaları ve kendi çalışmalarından oluşan birer CD'yi de Erdoğan'a hediye etmişti.